Эгээн дээдын шагнал гэжэ сэгнэгдэдэг “Алтан баг” шанда хүртэһэн, Россида, Монголдо аяар хорёод гаран зүжэг бэлдэжэ табиһан театральна режиссер Олег Юмовтай Үндэһэтэнэй номой санда уншагшадтай уулзалга болобо. Театр тухай һайн мэдэсэтэй, ном уншадаг залуушуулай һонин-һонин асуудалнуудые табихадань, уншагшадта , Олег Юмов өөртэньшье ашаг үрэтэй хөөрэлдөөн болобо. Гурбан саг үргэлжэлһэн бэлигтэй режиссертой хөөрэлдөөнһөө нэгэ хэды хэһэг “Буряад Үнэнэй” уншагшадта дамжуулха хүсэлэнтэйб.
Асуудал: Та ном уншалга тухай юун гэжэ хэлэхэ байнабта?
-Минии ажабайдалда, мэргэжэлдэмни номууд намда ехэ нүлөө үзүүлһэн юм. Би багаһаа хойшо ехээр ном уншадаг һэмби. Үндэһэтэнэй 1-дэхи лицей-интернадта һуража байхадаа, номой санда ном уншажа жаргагша һэм. Мүнөөшье Улаан-Үдэдэ эгээн дуратай газарни номой сангай уншагшадай заал.
Асуудал: Режиссерой мэргэжэл зорюута шэлэжэ һунгаа һэн гүт?
-Би режиссерско курсда өөрөөшье мэдэнгүй орошооб.
Манай бүлэ юрын лэ бүлэ юм – минии хоёр аха хоюулаа
багшанар, эжымни – ветеринар. Тусхайлан хэлэбэл, манай
бүлэдэ зохёохы ажалтай хүн үгы. Би мүн лэ юрист болохо
һанаатай байгааб. 1999 он ехэ орёо жэл һэн. Би бүлэ соогоо
гурбадахи хүбүүн байгааб, эжымнай маниие гансаараа
үндылгөө, теэд БГУ-да орохын тула мүнгэн хэрэгтэй байгаа.
Харин соёлой академи ороходо бэлэн байгаа, ямаршье
мүнгэ түлэхэгүй. Тэндэ хоёр жэл һураад, Москва ошожо, ГИТИС-тэ орооб. Талаан боложо би Сергей Васильевич Женовичай класста һурааб. Минии багша үнэхөөр томо Мастер гээшэ.
Театральна режиссерой ажал харюусалгатай, орёо шухаг ажал юм. Бултантай үгэеэ ойлголсожо суг хамта ажалаа ябуулха, зураашатай, хүгжэм зохёогшотой, актернуудтай эбэй нэгэдэл бүрилдүүлжэ, хүнүүдэй сэдьхэл дайрама
удхатай зүжэг зохёон бүтээхэ. Энэмнай ехэ орёо юумэн. Энэмнай олон бэеэ дааһан аялгануудай шадамараар ниилүүлһэн бүтээл болоно ха юм.
Андрей Платоновой зохёолнууд намда тон һайшаагдадаг. Платонов онсо өөрын харасатай, ондоохон хэлбэритэй, угаа ехэ татасатай уран зохёолшон юм. Платоновай зохёолнуудые уншаад үзөөрэйгты.
Асуудал: Буряад үндэһэн театр тухай юу хэлэхэбтэ?
- Буряад үзэмжэ үльгэршэнэй һуугаад үльгэр түүрээлгэһээ, бөөгэй дурдалгаһаа, цамай хатарһаа (шажанай үйлэшье һаань) эхилдэг байгаа. Тиимэшье һаа энэмнай үзэмжэ ха юм даа. Урдань улигэршэнэй ерэхэдэ, хүн зон олоороо суглараад, үльгэр шагнадаг байгаа. Үльгэршэн тэрэ үедөө зүжэгшэн, хүгжэмшэн, зохёолшон байгаа.
Мүнөө манда буряад-монгол театр тухай ойлгомжо тодоруулагдаагүй. Хэн нэгэн олдожо энээниие ёһотоор бэелүүлһэй гэжэ хүсэнэб. Теэд юумэн текстһээ, текстые шэнжэлэлгэһээ эхилнэ. Манда бодото текст хэрэгтэй, тэрээн соо манай соелдо үзэмжэ гээшэ юун гээшэб, буряад-монгол театр юун гээшэб гэһэн асуудал табигдаха ёһотой.
-Та хэзээ нэгэтэ буряад гарбалтай байһандаа түгшүүрилтэй байдалда орожо үзөө һэн гүт?
- Россиин зарим регионуудта ерэхэдэмни, тэндэ тон түрүүн ород яһанай хүниие хүлеэһэн байдаг, тиимэһээ нэгэнтэ бэшэ тэдэнэй нюурнуудта гайхал хараһан байнаб. “Юундэ иимэ залуу юм, юундэ ород бэшэб?” гэһэн асуудал нюур дээрэнь бэшээтэй байха. Тэрээнһээ боложо элдэб ушарнууд болоол ааб даа. Теэд энэмнай минии ажалай нэгэл агшам.
-Та буряадаар ном уншадаг гүт? Уншадаг һаа, хэниие уншаһан гээшэбтэ?
-Буряад Үндэһэтэнэй 1-дэхи һургуулида һураһан хадаа, буряадаар олон зохёол уншаһанби. Ямаршье аймаг ошоо һаа, тэрэ нютагай аялгаар хөөрэлдэжэ шадахаб.
Дондог Улзытуевай шүлэгүүдые залуудаа уншадаг байгааб, мүнөөшье уншадагби. Буряад шүлэгэймнай дээжэ гээшэ гэжэ һананаб. Бидэнэй нангинаар һанаха юумэн буряад хэлэмнай, буряад зохёолнууднай, буряад шүлэгнай.
Даширабдан Батожабайн “Төөригдэһэн хуби заяан” роман хэдэн дахин уншааб, хэзээ нэгэтэ кино болгодог һаа гэжэ бодолго сэдьхэлдэмни түрэдэг. Ямар орёо ордоһотой удха гээшэб, ямар баян хэлэн гээшэб?!
Эрхүүгэй буряадуудай хадагалжа байһан арадай аман үгын дээжэ “Шоно Баатар” зохёол дээрэ хүдэлжэ байнаб. “Орда” этногалерейдэ табигдахадань ерэжэ хараарайгты гэжэ уринаб.
Алдар суута Олег Юмовтай уулзалгые Үндэһэтэнэй сангай бэлигтэй ажалшан Наталья Стефани хүтэлбэрилбэ.
театр
1355
